De Raad voor de rechtspraak startte enkele jaren geleden het KEI-programma om te komen tot modernisering van de rechtspraak. Naast interne automatisering van de rechtspraak, richtte het programma zich ook op verbetering van de samenwerkingsprocessen voor de gehele rechtsketen. KEI is bedoeld om de toegang tot de rechtspraak voor de rechtzoekende te versnellen en te verbeteren.
Integrale benadering juridische rechtsketen
In het proces van een rechtzoekende zijn naast de rechtspraak veel andere professionele juridische partijen betrokken zoals advocaten, gerechtsdeurwaarders, juridisch adviseurs en overheidsinstanties. Samen vormen zij de rechtsketen waarin elke schakel waarde toevoegt aan de kwaliteit van de rechtspraak.
Herbezinning
Inmiddels loopt het programma KEI zo’n vier jaar en zijn er door de rechtsketen miljoenen geïnvesteerd. Ondanks alle inspanningen en investeringen door de gehele rechtsketen zijn de resultaten slechts ten dele behaald. Minister Dekker van JenV heeft begin dit jaar besloten tot een periode van herbezinning. Tijdens deze herbezinning ligt het initiatief bij de rechtspraak. Hiermee is de zorg van Silex en SNG echter niet weggenomen.
Meer aandacht voor de gehele juridische keten
De samenwerking tussen de verschillende schakels van de juridische rechtsketen heeft in het begin weinig aandacht gekregen in het KEI-programma. De focus van de rechtspraak lag vooral bij de interne ambities. Daarmee is er geoptimaliseerd vanuit het gezichtspunt van de rechtspraak en niet vanuit de totale keten. Ook zijn slechts beperkt ervaringen gedeeld om zo effectief mogelijk te werken. De laatste jaren is er een duidelijke ontwikkeling gestart vanuit het KEI-programma richting meer afstemming met ketenpartners. Daardoor hebben de advocaten en de gerechtsdeurwaarders op tijd een efficiënte en effectieve digitale toegang kunnen realiseren voor de diverse zaakstromen. Voor civiele handelsprocedures is zelfs een systeemkoppeling gerealiseerd waarvan inmiddels gebruik gemaakt wordt.
Meer betrokkenheid ketenpartners
Silex en SNG spreken hun zorg uit over de herstart van het programma KEI door de rechtspraak. Naast dat ketenpartners steeds meer betrokken worden door de rechtspraak, zijn er geen signalen dat een ketenregie wordt ingericht waar alle ketenpartners samen aan de toekomst van de rechtsketen werken. Ketenregie vinden Silex en SNG noodzakelijk om de rechtsketen zo goed en effectief mogelijk in te richten ten bate van de rechtzoekenden in Nederland.
Merijn Windemuller, directeur van SNG: “Om er voor te zorgen dat het programma op een goede wijze herstart wordt, is het nodig dat de best practices van informatiseringstrajecten worden toegepast en gebruik gemaakt wordt van de kennis en ervaring van de hele keten”
Ketenregie en samenwerking versterken de juridische keten
Met de ‘reset’ van KEI en de omvorming daarvan naar de Informatievoorzieningsorganisatie rechtspraak (IVO) ontstaan nieuwe mogelijkheden voor een vervolgstap in de samenwerking met de ketenpartners. Een integrale benadering die de gehele keten overziet vanuit de verschillende perspectieven van de betrokkenen. Daarvoor kan gebruik worden gemaakt van reeds bestaande digitale voorzieningen en de opgebouwde kennis en expertise. Met als resultaat dat het traject versnelt en verbetert. Ketensamenwerking en ketenregie zorgen voor verbetering van de dienstverlening aan de rechtzoekende, administratieve lastenverlichting, betere efficiency van de keten en versnelde innovatie.
Regiebureau Rechtsketen en ketenmanager
Een ketenbenadering kan worden vormgegeven door een Regiebureau Rechtsketen op te richten. Dit bureau moet de regie voeren om de digitalisering van de rechtsketen efficiënt en effectief te realiseren. De invulling van het bureau zou moeten bestaan uit een evenredige, maar effectieve vertegenwoordiging van de diverse ketenpartners. Dit regiebureau zet de ketenpartners gezamenlijk aan het stuur om de toekomst van de keten te bepalen. Het ziet op samenwerking als fundament om snel tot doortastende besluiten te komen die de hele keten bedienen. De nu reeds gerealiseerde capaciteiten en componenten van KEI zijn de basis voor de gezamenlijke doorontwikkeling. Een startpunt is het op korte termijn benoemen van een ketenmanager, die verkent welke ketenbenadering het meest succesvol kan zijn. Als handvat voor die ketenbenadering kan de bekroonde overheidspublicatie ‘Ketens de Baas’ van ICTU dienen.
Alexander Hijmering, woordvoerder van Silex: “Laten we een goed voorbeeld van de overheid volgen, die zelf al een succesvol ketenbureau heeft ingericht voor de loonaangifteketen. Als de digitalisering van de rechtspraak goed wordt ingericht, dan kunnen advocaten zich blijven focussen op de juridische inhoud”.
Ketenregie leidt snel tot resultaten
Vanuit samenwerking in de keten kunnen keuzes worden gemaakt voor het vervolg van KEI die door de ketenpartners gedragen worden. Silex en SNG pleiten ervoor om eerst het laaghangend fruit te plukken. Door de ketensamenwerking kunnen de ketenpartners aanjagers worden voor een snelle en goede realisatie van de digitalisering van de processen die de advocaten en de gerechtsdeurwaarders dagelijks raken. Het zijn juist deze processen waarin de advocaten en de gerechtsdeurwaarders al jaren dagelijks intensief met elkaar samenwerken. Silex en SNG pleiten voor snelle en goede stappen in de digitalisering.
Stop niet, maar zet verstandig door!
Silex en SNG zijn geenszins voorstander van het stopzetten van het programma KEI. Ondanks de problemen zijn er wel degelijk resultaten behaald die een zeer goede basis vormen voor een voortzetting. Het zou een desinvestering van mensen en middelen zijn, wanneer dat wordt weggegooid. Een herbezinning is op zijn plaats, zodat we daarna verstandig samen door kunnen zetten. Nederland heeft een grote behoefte aan laagdrempelige, efficiënte digitale rechtspraak. Ook in het kader van de lopende digitalisering van de justitieketen in Europa (e-Justice) is het noodzakelijk dat deze stap gezet wordt om niet achter te gaan lopen op andere landen.
Bron: SNG / Silex
22 juni 2018